Polska gospodarka przyspieszy dzięki dużym firmom

Duże przedsiębiorstwa jako pierwsze inicjują inwestycje po osłabieniach gospodarczych – wynika z drugiej edycji badania Monitoring kondycji sektora dużych przedsiębiorstw 2010 przeprowadzonego przez PKPP Lewiatan we współpracy z firmą doradczą Deloitte. „Przedsiębiorstwa duże, i małe i średnie, poradziły sobie z osłabieniem gospodarczym w 2009 r. Szybko zareagowały na niespodziewaną zmianę koniunktury, udało im się ograniczyć koszty do poziomu pozwalającego na utrzymanie rentowności na dodatnim poziomie. I zrobiły to ograniczając restrukturyzację zatrudnienia do minimum. Negatywnym skutkiem kryzysu był jednak relatywnie niewielki wzrost przychodów ze sprzedaży, a przede wszystkim – ograniczenie inwestycji” – ocenia  dr Małgorzata Starczewska-Krzysztoszek, główna ekonomistka PKPP Lewiatan.

Badania PKPP Lewiatan i Deloitte wykazują, że w 2009 r. inwestowało 85 proc. firm dużych, jednak skala tych inwestycji została ograniczona. Ważne jednak, że duże przedsiębiorstwa inwestowały głównie w nowe maszyny i urządzenia, linie technologiczne, oprogramowanie, nowe technologie i w kapitał ludzki, a zatem ich decyzje inwestycyjne miały jakościowy, a nie ilościowy (rozszerzający posiadane moce wytwórcze) charakter. Dzięki temu dzisiaj są lepiej przygotowane do konkurowania na rynkach zewnętrznych.

Prawie 50 proc. dużych firm uznaje swoje inwestycje w nowe technologie za strategiczne dla działalności. Jednak same twierdzą, że to nie jest wystarczające – tylko 36 proc. uważa swój rzeczowy majątek za nowoczesny na poziomie światowym i zachodnioeuropejskim. Tym bardziej, że prawie 60 proc. dużych przedsiębiorstw ma wykorzystane moce wytwórcze w ponad 75 procentach (w tym ponad 21 proc. – w 100 proc.).

Z badań PKPP Lewiatan i Deloitte wynika też, że w latach 2010-2011 tylko 9 proc. dużych przedsiębiorstw nie planuje inwestycji, a w ponad 11 proc. skala inwestycji będzie zbyt mała w stosunku do potrzeb. A zatem 80 proc. firm dużych inwestycje planuje. Ich celem ma być przede wszystkim zwiększenie sprzedaży (67 proc. firm), poprawa jakości produktów i usług (66 proc. firm), a także ciągłe obniżanie kosztów produkcji (43 proc. firm). Dlatego duże przedsiębiorstwa będą głównie inwestować w modernizację produkcji, ale także w zasoby ludzkie.

Ponad 1/3 finansuje dużych przedsiębiorstw rozwija swój majątek w 100 proc. w oparciu o środki własne, a w kolejnych ponad 25 proc. środki obce stanowią nie więcej niż 20 proc. wartości aktywów. To dla banków i innych instytucji finansowych wymarzeni klienci. Jednak ponad 60 proc. firm nie zamierza korzystać z kredytu inwestycyjnego, planując realizację inwestycji w oparciu o zgromadzone środki własne. Sądząc po stałym wzroście depozytów przedsiębiorstw (ogółem) i spadku kredytów finansowanie nie jest i przez pewien czas na pewno nie będzie barierą dla większości dużych firm planujących inwestycje.

Wśród głównych przeszkód w podejmowaniu przez duże przedsiębiorstwa decyzji o rozpoczęciu inwestycji są: niepewność co do trwałości zmiany koniunktury gospodarczej, ryzyko osłabienia popytu na rynku polskim (uwaga: badania były przeprowadzone przed ogłoszeniem decyzji rządu o podwyżkach podatku VAT, więc firmy nie mogły uwzględniać ewentualnych skutków tych decyzji dla popytu na rynku polskim) oraz zmienność regulacji prawnych, które są podstawą ich działalności (dla ponad 25 proc. firm dużych jest to bardzo duże lub duże zagrożenie).

„Duże firmy wyszły wzmocnione po kryzysie, nie tylko relatywnie (w porównaniu z MŚP), ale też realnie, skoro większość z nich (83 proc.) wypracowała zysk w 2009 r. , który dla 38 proc. był większy niż w 2008 r. Stąd też oczekiwania dalszej poprawy przychodów ze sprzedaży, w tym na eksport w 2010 r. w porównaniu z wynikami badania w 2009 r.” – komentuje Rafał Antczak, wiceprezes Deloitte. – „Oczekiwania te znajdują uzasadnienia w danych ekonomicznych, takich jak (realna) dynamika sprzedaży detalicznej czy wyniki handlu zagranicznego. Odbudowa wzrostu jest wyraźna, choć nie nastąpił jeszcze powrót do poziomów sprzed kryzysu. W dużych firmach bardzo szybko rośnie apetyt na inwestycje kapitałowe. Firmy dysponują środkami własnymi przy malejącym uzależnieniu od finansowania zewnętrznego i braku problemów z należnościami i zobowiązaniami. Czy jednak ten zapał inwestycyjny firm faktycznie zostanie zrealizowany, pozostaje najważniejszym pytaniem na najbliższe pół roku” – dodaje.

Badanie zostało przygotowane i przeprowadzone przez TNS OBOP na ogólnopolskiej losowej próbie 388 dużych firm prywatnych i państwowych w okresie 18 kwietnia do 4 lipca 2010 r. Próba jest reprezentatywna ze względu na sektor (firma prywatna – państwowa) oraz sekcję PKD w głównych siedmiu sektorach gospodarki. To drugie, kompleksowe badanie dużych firm w Polsce (pierwsze zostało przeprowadzone przez PKPP Lewiatan i Deloitte na początku 2009 r.)

Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych Lewiatan